Drodzy Rodzice,
Zapewne wielu wśród Was, odwiedzających strony Poradni, niecierpliwie oczekuje na wznowienie naszej działalności dydaktycznej bowiem nurtują Was wątpliwości co do zachowań Waszych dzieci, chcielibyście dowiedzieć się, czy one rzeczywiście odbiegają od normy, jak macie dalej postępować z dzieckiem. Zapewne wielu wśród Was, obserwując stale pozostające w ruchu i jakby niesłyszące co się do niego mówi dziecko odczuwa niepokój i zadaje sobie pytanie „Czy moje dziecko nie ma czasem ADHD?”.
W czasie przedłużającego się oczekiwania na wizytę w Poradni zachęcamy Was do lektury niniejszego artykułu.
Czym jest ADHD?
W ostatnich latach te tajemnicze, łatwe do zapamiętania cztery litery stały się niezwykle powszechne, ba, można nawet powiedzieć, że zrobiły prawdziwą karierę. Rodzice opisując swoje rozpierane energią dzieci, nauczyciele w szkole i przedszkolu opisując niesfornych uczniów, ludzie dorośli nie mogąc się skupić i rozpraszając wśród codziennych licznych obowiązków mówią „Ach, to moje ADHD!”, „On/ona na pewno ma ADHD”. Ten powszechnie stosowany literowy skrót tak naprawdę oznaczazaburzenie neurorozwojowe, którego pełna nazwa brzmi: zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi.Jego etiologia jest zróżnicowana, a dokładna przyczyna powstawania nadal nie została w pełni opisana i wyjaśniona; wiadomo, że u dzieci z tym zaburzeniem występuje obniżenie poziomu pewnych neuroprzekaźników w centralnym układzie nerwowym, zwłaszcza tych, które odpowiadają za zdolność koncentracji uwagi i powściąganie zachowań impulsywnych. Nazwa tego zaburzenia znajduje się w międzynarodowej klasyfikacji zaburzeń psychicznych, w związku z tym jest powszechnie stosowana na całym świecie. Jest to zaburzenie stosunkowo niedawno poznane i opisane, o którym dawniej niewiele było wiadomo, stąd ciągle jeszcze, zwłaszcza u osób starszych, budzi ono niedowierzanie, powątpiewanie, a nawet kwestionowanie jego istnienia (na marginesie: podobnie bywa np. z dysleksją). Osoby takie mają skłonność by mówić „To dziecko jest po prostu niegrzeczne, źle wychowane, a nazywają to jakimś ADHD”. Obecnie taka postawa staje się na szczęście coraz rzadsza, wiedza o zaburzeniu jest przez specjalistów rozpowszechniana i popularyzowana, stąd osoby z ADHD, zwłaszcza dzieci, coraz rzadziej spotykają się z nierozumieniem i niesłusznym obwinianiem. ADHD ujawnia się u dziecka wcześnie, jego symptomy łatwo zauważyć już u dzieci bardzo małych. Są one w pewien sposób „niespokojne”, bardzo ruchliwe, rzadko pozostają spokojne i skupione na jednej czynności przez dłuższy czas, wymagają niezwykle dużo uwagi i pilnowania przez dorosłych przez cały czas. W wieku przedszkolnym symptomy zaburzenia ujawniają się już wyraźnie, dziecko nie jest wytrwale w swoich poczynaniach, szybko się nudzi jedną czynnością czy zabawą i zmienia ja na inną, zaczyna wykonywanie kilku czynności naraz i żadnej z nich nie kończy, sprawia wrażenie , że nie słyszy co się do niego mówi, nie wykonuje poleceń dorosłych opiekunów. Często takie symptomy są obserwowane na terenie przedszkola, które zgłasza rodzicom problemowe zachowania dziecka. Najczęściej symptomy ADHD obserwowane są w okresie rozpoczynania przez dziecko nauki szkolnej i w młodszych klasach szkoły podstawowej. Dzieje się tak dlatego, że znacząco utrudniają one dziecku prawidłowe uczenie się, dostosowanie do wymagań skupienia, wytrwałości, powściągania potrzeby ruchu w czasie nauki na lekcji i w czasie przerw lekcyjnych. Co ciekawe, ADHD statystycznie częściej występuje u chłopców, jest też u nich częściej diagnozowane, na co pewien wpływ ma to, że u chłopców z reguły dominują te cechy zaburzenia, które wiążą się z nadmierną ruchliwością, nadaktywnością fizyczną. U dziewczynek zdarza się, że przeważają te cechy zaburzenia, które są związane z problemami w skupieniu i utrzymaniu koncentracji uwagi, co łatwiej uchodzi uwadze otoczenia. Różne badania podają różne szacunki co do tego, jak często ADHD występuje w populacji, z reguły liczby wahają się od 4 do 8 procent. Z wiekiem dziecka częstość występowania ADHD maleje, rzadziej zauważane i diagnozowane jest ono u nastolatków czy u osób dorosłych, jednakże także u nich występuje i utrudnia im codzienne życie. Ten spadek częstości obserwowania ADHD wraz z wiekiem może wynikać po części z tego, że osoby z ADHD nauczyły się funkcjonować ze swoim zaburzeniem i opanowywać płynące z niego ograniczenia.
Jako zaburzenie z kręgu zaburzeń medycznych postawienie diagnozy ADHD wymaga wizyty u lekarza specjalisty, najlepiej psychiatry. Wizyta w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej i badanie psychologiczne będą natomiast potrzebne i pomocne w diagnozie problemu, jego opisaniu, a także w udzieleniu rodzicom i opiekunom wskazań do postępowania z dzieckiem. Aby stwierdzić ADHD u dziecka, muszą być spełnione kryteria tego zaburzenia, na które składają się objawy z trzech podstawowych obszarów:
- zaburzenia koncentracji uwagi,
- impulsywność,
- nadruchliwość.
Jak się one objawiają?
Ad.1. Zaburzenia w koncentracji uwagi u dziecka możemy zaobserwować gdy:
– ma dużą trudność w zabraniu się do wykonania zadania, zwłaszcza wymagającego wysiłku umysłowego, ciągle odkłada rozpoczęcie pracy,
– trudno mu skupić uwagę podczas pracy,
– łatwo i często się rozprasza pod wpływem bodźców z otoczenia,
– koncentruje się na innych niż wykonywane zadanie sprawach,
– ucieka w marzenia i świat swojej wyobraźni,
– trudno mu zapamiętać materiał, którego się uczy,
– sprawia wrażenie, że nie słucha poleceń, lub ich nie rozumie.
Ad.2. Impulsywność u dziecka możemy zaobserwować gdy:
- nieadekwatnie do wieku i poziomu umysłowego nie przewiduje konsekwencji swoich zachowań,
- rozpoczyna wykonywanie zadania przed wysłuchaniem lub przeczytaniem polecenia do końca,
- ma problem z doprowadzeniem pracy do końca, dotrzymaniem umówionego terminu, punktualnością,
- najpierw działa zanim pomyśli, wdraża w życie bez zastanowienia pomysł, który właśnie przyszedł mu do głowy,
- ma trudności w oczekiwaniu na swoją kolej, zwłaszcza w trakcie gier i zabaw,
- ma trudności z wyciąganiem wniosków z poprzednich doświadczeń, a więc uczeniem się społecznym,
- ma trudności z dostosowaniem się do ogólnych zasad postępowania, choć je rozumie i świadomie nie chce ich naruszać.
Ad.3. Nadruchliwość u dziecka możemy zaobserwować, gdy:
- stale pozostaje w ruchu, obserwując je, trudno za nim nadążyć,
- trudno mu przez dłuższy czas pozostawać w statycznej pozycji, a gdy chodzi do szkoły – usiedzieć w ławce,
- ciągle wierci się, zmienia pozycję ciała,
- preferuje zabawy ruchowe i aktywność fizyczną,
- jest gadatliwe, mówi dużo i głośno, jest hałaśliwe.
Co możecie zrobić jako rodzice w okresie niecierpliwego oczekiwania na wizytę w Poradni? Przede wszystkim możecie bacznie obserwować swoje dziecko pod kątem wskazanych objawów. Pamiętajcie o tym, że to Wy jesteście skarbnicą wiedzy o dziecku i jego zachowaniach, wizyta w u psychologa w Poradni siłą rzeczy jest ograniczona w czasie i nie wszystko w trakcie jej trwania da się zaobserwować, a jedną z ważnych metod diagnozy jest wywiad, jaki psycholog z Wami będzie przeprowadzał. Aby Wasza obserwacja była rzetelna, spokojna i obiektywna starajcie się powściągać złość i negatywne emocje, które wyzwalają w Was trudne zachowania dziecka, skupiajcie się spokojnym obserwowaniu dziecka. Starajcie się wyłapywać jak często w ciągu dnia dane zachowania dziecka występują, w jakich sytuacjach się nasilają, a w jakich mają słabsze natężenie. Bardzo pomocne będzie notowanie, zapisywanie przez Was spostrzeżeń i obserwacji. Przyniesiona na badanie kartka będzie cennym materiałem do diagnozy przez psychologa.
Jeśli macie podejrzenia, że Wasze dziecko może mieć ADHD, starajcie się już dziś umówić termin badania do psychiatry dziecięcego. Pamiętajcie o tym, że na wizytę u tego specjalisty trzeba było już przed pandemią czekać bardzo długo, a możemy się spodziewać, że psychologiczne skutki pandemii spowodują zwiększenie liczby potencjalnych pacjentów i dodatkowe wydłużenie kolejek. Przed wizytą w Poradni poproście o pisemną opinię o Waszym dziecku w przedszkolu lub szkole i przynieście ją do Poradni. To także będzie bardzo pomocne w diagnozie. Pamiętajcie o tym, że ADHD jest zaburzeniem, które dotyczy dziecka jako takiego, a więc ujawnia się we wszystkich środowiskach, w których ono funkcjonuje. Gdyby miało się okazać, że dziecko w zupełnie inny sposób funkcjonuje w szkole czy przedszkolu, a w zupełni inny sposób w domu, być może przyczyn jego problemów należy szukać gdzie indziej .
2,048 Liczba odwiedzin, 1 Dzisiaj