Umiejętności komunikacyjne i językowe jako jedno z trzech kryteriów, które oceniamy w diagnozie spektrum autyzmu.
Według ICD- 10 podstawowymi syndromami w tym zakresie są;
-opóźniony lub zupełny brak rozwoju języka mówionego, który nie wiąże się z próbą kompensowania za pomocą gestów lub mimiki (jako alternatywnego sposobu porozumiewania się)
-względny niedostatek inicjatywy i wytrwałości w podejmowaniu wymiany konwersacyjnej (zwrotnerelacje na komunikaty innej osoby)
– stereotypowe i powtarzające się idiosynkratyczne wykorzystanie słów i wyrażeń
– brak spontanicznej różnorodności zabawy „na niby” lub zabawy naśladującej role społeczne
Umiejętności komunikowania się u dzieci z autyzmem są bardzo zróżnicowane. U dużej liczby dzieci mowa nie wykształciła się lub jest na tyle nieprawidłowa, że poważnie utrudnia efektywną komunikację.
U pozostałych dzieci ( w tym z Zespołem Aspergera, wysoko funkcjonujących z autyzmem) mowa i posługiwanie się językiem są rozwinięte na podobnym poziomie jak u dzieci prawidłowo funkcjonujących.
Najczęstsze trudności, jakie spotyka się u omawianej grupy pacjentów, można podzielić na kilka grup:
Trudności w zakresie werbalnych kompetencji komunikacyjnych:
trudności w podejmowaniu dialogu, całkowity brak lub niekonsekwentne wykorzystywanie słów w celu zwracania się do osoby o coś np. o pomoc lub przekazywania informacji
Trudności w zakresie komunikowania się niewerbalnego
brak lub niekonsekwentne wykorzystywanie w komunikacji gestów, osłabiony kontakt wzrokowy oraz ekspresja mimiczna
Problemy w nadawaniu mowy w aspekcie leksykalnym:
ograniczanie się do jednej kategorii językowej, np. przewaga rzeczowników w słowniku czynnym, brak czasowników w trybie rozkazującym, częste nieprawidłowe używanie i rozumienie zaimków – zarówno osobowych, jak i dzierżawczych, podobnie przyimków, brak umiejętności stosowania określeń innych niż wielkość czy kolory, a także trudności w operowaniu uogólnieniami.
Nadawanie mowy w aspekcie gramatycznym:
nieprawidłowe formy czasowników, mylenie kategorii gramatycznych, trudności w odmianie rzeczowników przez przypadki oraz ich prawidłowe używanie. Problemy te są najczęściej widoczne w sytuacjach spontanicznych lub nawet wówczas, gdy są doskonale wypracowane w sytuacjach zadaniowych.
Trudności w nadawaniu mowy w aspekcie narracyjnym:
problemy z tworzeniem opisów, opowiadaniu historyjek, zwłaszcza jeżeli brakuje kontekstu obrazkowego, oraz operowaniu zdaniami podrzędnie złożonymi – szczególnie zdaniami przyczynowymi. Ponadto nierozumienie mowy (w tym języka zmetaforyzowanego),
Nadawanie mowy w aspekcie fonetycznym -klasyczne nieprawidłowości w artykulacji oraz w aspekcie ekspresyjnym –nieprawidłowa prozodia mowy, natężenie głosu.
Na podstawie Forum Logopedy XI 2014
Opracowała Jolanta Szczupider- logopeda
2,617 Liczba odwiedzin, 3 Dzisiaj