Razem z Wami, drodzy Rodzice, świętujemy
26 maja Dzień Matki, 23 czerwca Dzień Ojca
Z tej okazji zapraszamy do chwili refleksji i przemyśleń związanych z Waszym rodzicielstwem. Choć jesteście zabiegani, często przytłoczeni nadmiarem obowiązków, jakie niesie ze sobą codzienność, nie wiecie jak pogodzić ze sobą wszystkie życiowe role i zadania. Często odczuwacie zmęczenie, bezradność, niepewność w obliczu trudności i problemów, jakich doświadczacie ze swoimi pociechami, serdecznie życzymy Wam, aby rola MATKI i OJCA codziennie przynosiła Wam radość, szczęście i dumę. Pamiętajcie, dla Waszych dzieci jesteście najważniejsi, jedyni i niezastępowalni !
Rola matki i ojca w życiu dziecka
Matka i ojciec w pierwszych latach życia to dla dziecka cały świat. Kiedy się rozwija, poznaje inne osoby, zbiera doświadczenia, rodzice nie przestają być ważni. Rola mamy i taty w życiu syna czy córki jest bardzo istotna, wpływa na postrzeganie siebie, samoocenę, podejście do świata, przyjmowane postawy wobec innych ludzi. Dziecko jest z matką od początku, już w łonie matki– doświadcza jej nastrojów, słyszy jej głos, bicie jej serca, czuje, że jest cały czas z nią. Nawiązuje się między nimi niezwykła więź. Po porodzie zazwyczaj mama – karmi, uspokaja, kołysze, jest blisko, kiedy dziecko tego potrzebuje. Dostępna, uważna mama, która daje poczucie bezpieczeństwa i uspokaja, jest dla dziecka najważniejsza. Postawy, zachowanie i samopoczucie mamy wpływa na rozwój emocjonalny dziecka, społeczny, ruchowy – ona modeluje zachowania i pokazuje dziecku, że to, co czuje, jest ważne, ponieważ reaguje na płacz, śmiech czy grymas, a potem na słowa wypowiadane przez nie. Więź między matką a dzieckiem buduje się poprzez dotyk, obecność, opiekuńcze zachowania, zabawę. Z wiekiem zmieniają się potrzeby dziecka, ważne, aby mama to zauważała i podążała za nim, wchodziła w jego świat i właściwie reagowała. Bezwarunkowa miłość matki jest siłą, która buduje motywację do działania i rozwoju. Rola mamy, nie jest łatwa, ponieważ oprócz dawania miłości i wspierania, skupia się też na wyznaczaniu granic, uczeniu radzenia sobie z emocjami, pokazywaniu jak można nawiązywać relacje, rozwiązywać konflikty. Matka pokazuje dziecku, co jest bezpieczne i jak zachować się w określonych sytuacjach. Im bardziej mama jest świadoma siebie, swoich trudności, obaw, lęków, tym skuteczniej jest w stanie nie przenosić swoich lęków na dziecko i uczyć radzenia sobie z nim. Wspieranie pewności siebie, odwagi daje dziecku poczucie, że mama w nie wierzy, a to buduje przekonanie w dziecku, że potrafi poradzić sobie samodzielnie. Mama w życiu dziecka jest bardzo ważna, również z tego powodu, że jako pierwsza pokazuje, jak można traktować siebie samego. Zapewnianie sobie odpoczynku, komplementowanie siebie, docenianie swojej pracy w obecności dziecka – daje mu jasny komunikat, że sami dla siebie też powinniśmy być ważni. Jeśli mama znajduje czas na to, co lubi, spełnia się czy w pracy, czy w macierzyństwie i ma poczcie, że znajduje, choć odrobinę czasu na regenerację, jej dziecko to, czuje i uczy się, że każdy powinien być ważny dla samego siebie. Dzieci bardzo łatwo odbierają emocje rodziców, dlatego im bardziej spokojna, opanowana mama, która daje sobie prawo do zwolnienia, odpoczynku, tym szczęśliwsze dziecko. Ojciec w życiu dziecka pojawia się odrobinę później, jednak nie znaczy to, że jest mniej ważny. Jego rola jest bezcenna. W przeszłości ojciec był postrzegany często jako głowa rodziny, dorosły, który ma zarabiać na dom oraz ustalać i egzekwować zasady panujące w domu. Czułość, zaangażowanie emocjonalne, pielęgnacja czy zabawa z dzieckiem były rzadkością. Współcześnie ten model bardzo się zmienia. Ojciec staje się obecny w życiu dziecka nie tylko fizycznie, ale również emocjonalnie. W zależności od ustaleń z partnerką oraz przyjętego podejścia ojciec może być towarzyszem, który pomaga w codziennych zadaniach związanych z dzieckiem, angażuje się w zabawę, zabiera na spacer czy zmienia pieluszkę, jednak większość decyzji podejmuje mama dziecka. Współcześnie duża część rodziców decyduje się na równy podział nie tylko obowiązków i przyjemności związanych z wychowaniem dziecka, ale również z braniem odpowiedzialności za jego zdrowie i dobrostan. W takiej sytuacji pójście z dzieckiem do lekarza przez ojca, pamiętanie o urodzinach czy rozmowa w szkole z nauczycielem jest dla mężczyzny naturalne. Ojciec dla dziecka jest bardzo ważny, szczególnie jeśli poświęca mu czas i uwagę. Zaangażowanie i pełna obecność w zabawę z dzieckiem pokazuje mu, że jest dla ojca ważne, że on chce spędzać z nim czas i poznawać jego potrzeby i pragnienia. Takie sytuacje budują wzajemną więź, poczucie wspólnoty oraz dają szansę na prawdziwe poznanie się. Ważne, aby ojciec był obecny w życiu dziecka od jak najwcześniejszych momentów – kąpanie, zmienianie pieluchy, ubieranie – te wszystkie czynności angażują dotyk, są okazją do patrzenia na siebie, mówienia do maluszka, co przyzwyczaja dziecko do zapachu, dotyku i obecności ojca. Mężczyźnie daje poczucie kompetencji i sprawczości w opiekowaniu się dzieckiem. Z czasem ważne jest, jak tata reaguje na dziecko, jak zachowuje się, kiedy młody człowiek doświadcza sukcesów i porażek – jak z nim rozmawia, kiedy dziecko doświadcza trudnych emocji. Każda taka sytuacja, jest okazją do wspólnej nauki jak lepiej poznawać swoje potrzeby, rozmawiania o emocjach oraz szukania najlepszych rozwiązań. Tata może pokazywać dziecku inne zabawy, zajęcia niż mama. Nowe spojrzenie na świat, chęć eksploracji, rywalizacji czy kreowania pokazują dziecku nowe sposoby doświadczania swojego środowiska i uczą kolejnych ważnych umiejętności. Ważne, aby tak jak mama, ojciec dziecka stawiał mu adekwatne do wieku wyzwania, wspierał samodzielność i egzekwował granice oraz zasady, wspólnie ustanowione z partnerką. Dzięki temu dziecko ma poczucie bezpieczeństwa, przewidywalności i pewności obojga rodziców.
Współczesne modele rodziny, czyli rola matki i ojca w życiu dziecka w nowej odsłonie. Rodzina bez względu na konfigurację jest dla dzieci mikroświatem, w którym uczą się wszystkiego, co najważniejsze. Obecnie najbardziej popularnym modelem rodziny, jest rodzina partnerska, gdzie obydwoje partnerów pracuje zawodowo i dzieli się wychowaniem i odpowiedzialnością za dzieci i dom. Podział obowiązków jest elastyczny i zależy od potrzeb, ustaleń oraz indywidualnych możliwości. Upowszechnienie się rodzin partnerskich zostało spowodowane różnymi czynnikami społecznymi, jak np. emancypacja kobiet oraz dostęp do pracy zawodowej, oraz ekonomicznymi, jak brak możliwości utrzymania rodziny z pracy jedynie mężczyzny.
Tradycyjny model rodzinny, gdzie to mężczyzna zarabia pieniądze i chodzi do pracy, a kobieta zajmuje się domem i dziećmi dalej funkcjonuje, jednak jest mniej popularny ze względu na upowszechnienie się dostępności pracy zawodowej kobiet, zmianie norm społecznych np. dotyczących rozwodów i wielu innych czynników.
Współcześnie częstym modelem rodzinnym jest „rodzina patchworkowa”, czyli połączona, poskładana z kilku części (patchwork – technika szycia, która łączy kawałki materiału o różnej barwie, wzorze, fakturze w jedną część np. narzutę). Partnerzy z pierwszego związku zakładają nowe rodziny i wchodzą w nowe relacje, jednak dalej utrzymują relacje z pierwszymi partnerami. Dziecko w takiej rodzinie często spędza czas z matką i jej nowym partnerem oraz nową rodziną ojca (nową partnerką i jej dziećmi). Rodzinny patchwork może wyglądać bardzo różnie, a wiele zależy od postawy rodziców dziecka. Bywa, że dziecku bardzo trudno jest odnaleźć się w nowej rodzinie, co niesie za sobą wiele wyzwań i trudnych emocji. Jednak, jeśli rodzice potrafią ułożyć wzajemne stosunki, dużo rozmawiają z dzieckiem, potrafią przyjmować jego emocje, z czasem może pojawić się akceptacja sytuacji. Jeśli relacje między byłymi partnerami są pokojowe, a nawet przyjacielskie – nowe rodziny mogą się spotykać, spędzać ze sobą czas, uczestniczyć np. w urodzinach dziecka czy świętach. Patchworkowe rodziny stają się coraz bardziej naturalnym modelem współczesnego rodzicielstwa.
Innym wariantem współczesnej rodziny jest samodzielne rodzicielstwo, kiedy to jeden z rodziców w wyniku rozwodu, opuszczenia czy śmierci partnera zostaje z dzieckiem sam. Częściej samodzielnymi rodzicami zostają mamy. Taka sytuacja rodzi wiele wyzwań, od obciążenia psychicznego, przez społeczne, aż po ekonomiczne. Samodzielny rodzic stara się zaspokoić wszystkie potrzeby dziecka i często pracować zawodowo. Bardzo pomocna jest wtedy siatka wsparcia społecznego – rodzina, przyjaciele, znajomi, sąsiedzi, którzy mogą uczestniczyć w życiu dziecka i dawać możliwość odpoczynku i regeneracji rodzicowi.
Bez względu na model rodziny, w życiu dziecka ojciec i matka zawsze będą stanowić szczególne miejsce. To od postawy, jaką przyjmą wobec syna czy córki, zaangażowania, poświęcania czasu i uwagi, zależeć będzie więź, jaka się wytworzy między rodzicami a dzieckiem.
Zapraszany Was także do chwili z poezją, bowiem, „nie można świata dokładniej niż poezją opisać” (Jerzy Zelnik).
Konstanty Ildefons Gałczyński: Spotkanie z matką
Ona mi pierwsza pokazała księżyc
i pierwszy śnieg na świerkach,
i pierwszy deszcz.
Byłem wtedy mały jak muszelka,
a czarna suknia matki szumiała jak Morze Czarne.
Noc
Dopala się nafta w lampce.
Lamentuje nad uchem komar.
Może to ty, matko, na niebie
jesteś tymi gwiazdami kilkoma?
Albo na jeziorze żaglem białym?
Albo falą w brzegi pochyłe?
Może twoje dłonie posypały
mój manuskrypt gwiaździstym pyłem?
A możeś jest południowa godzina,
mazur pszczół w złotych sierpnia pokojach?
Wczoraj szpilkę znalazłem w trzcinach –
od włosów. Czy to nie twoja? (…)
Tadeusz Żeromski: Pieśń do Matki
Przychodzą w życiu dni powodzi
Gdy wszystko zdradza nas i zawodzi
Gdy pociąg szczęścia w dal odchodzi
Gdy wraca zło do wiary twierdz
Gdy grunt usuwa się jak kładka
Jest wtedy ktoś, kto trwa do ostatka
Ktoś, kto nie umie zdradzić, matka
I serce jej najczystsze z serc
O matce pieśń, to pieśń przez łzy, to pieśń bez słów
To cały świat dziecinnych lat wskrzeszonych znów
To, matko, sny
Że jesteś znów tak blisko
Jak wówczas, gdy
Klęczałaś nad kołyską.
Adam Szyper: Ojcze mój za wielką wodą czasu
Ojcze mój za wielką wodą czasu
spoza której nikt jeszcze nie wrócił
zejdź z zakurzonego zdjęcia
podaj mi chwilę która nie boli
światło które nie oślepia
prawdę która nie zabija
W tunelu nocy w którym
czasem miga orchidea pamięci
pokaż mi płomień rodzinnego domu
w domu niezakorzenionym i bezdomnym
I siłę daj mi Twoją która
promieniowała aureolą miłości
bym wspinać się mógł po reszcie życia z godnością
dumny wśród gwiazd i kolumn czystego powietrza.
Siv Andersson: Ojciec
Kiedy byłeś jeszcze mały,
a ktoś obok był niegrzeczny,
to jego wielkie ramiona
sprawiały, że byłeś bezpieczny.
Ojciec jest tym, który wie,
jak bliskich otoczyć opieką.
Wciąż czuwa nad tobą,
gdy jesteś tuż obok, ale i daleko.
Gdy twój los jest zbyt ciężki
i brak ci sił, by się z nim zmagać,
on jest już na wyciągnięcie ręki,
aby ci ulżyć i pomagać.
Jak wzorzec wspina się
po życiowej drabinie przez lata.
I nie jest ci kimś obcym …
To jest twój kochany tata.
Bibligrafia:
„Specyfika relacji dziecka z ojcem w pierwszych latach życia z perspektywy teorii przywiązania” Magdalena Czub – Zespół Wczesnej Edukacji, Instytut Badań Edukacyjnych w Warszawie
„Wychowanie w Rodzinie” t. XXII (1/2020) Ewa Krause* Współczesna kobieta w kontekście macierzyństwa i roli matki
183 Liczba odwiedzin, 1 Dzisiaj